Kolejką wąskotorową przez Pałuki

Przebieg trasy: Żnin – Wenecja – Biskupin – Gąsawa

Oryginalnym sposobem na poznanie największych atrakcji regionu jest podróż składem Żnińskiej Kolei Powiatowej – turystycznej kolejki wąskotorowej. 12-kilometrowa trasa prowadzi ze Żnina przez Wenecję i Biskupin do Gąsawy. Zwykle skład ciągną lokomotywy spalinowe, ale zdarza się, że na szlak wyrusza jedyny na świecie czynny zabytkowy parowóz Px38 zwany Leonem, który w 2018 r. skończył 80 lat. Kołysanie, stukot kół i wyjątkowa atmosfera sprawiają, że przejazd kolejką dostarcza niezapomnianych wrażeń zarówno najmłodszym, jak i starszym turystom.

Kolejka wąskotorowa to od ponad wieku charakterystyczny elementem pałuckiego krajobrazu. Dziś korzystają z niej turyści, ale na przełomie XIX i XX stulecia była głównym środkiem lokomocji w regionie. Kolejką przewożono płody rolne, pocztę i różne towary, był to też środek transportu osobowego – mieszkańcy Pałuk dojeżdżali nią do pracy, szkoły i po zakupy. Kolejka rozpoczęła funkcjonowanie w 1894 r. Sieć połączeń liczyła ok. 80 km. Regularne pociągi pasażerskie kursowały do 1968 r.

Wyprawę kolejką rozpoczynamy w Żninie, przy ulicy Potockiego 4, gdzie znajduje się stacja początkowa Żnińskiej Kolei Powiatowej. Wsiadamy do jednego z kolorowych wagoników i ruszamy w drogę. Jadąc do Wenecji, obserwujemy z okien typowe pałuckie krajobrazy – malownicze pola, pagórki i torfowiska.

Po raz pierwszy kolejka zatrzymuje się przy ośrodku wypoczynkowym położonym nad Jeziorem Weneckim. Jego brzegi to idealne miejsce do letniego wypoczynku, plażowania i aktywnego spędzania czasu nad wodą.

Kolejny przystanek to Wenecja Dolna. Pociąg zatrzymuje się bezpośrednio przy Muzeum Kolei Wąskotorowej. Po przeciwnej stronie torów można zobaczyć ruiny zamku Diabła Weneckiego. Będąc tutaj, warto również zwiedzić stojący w pobliżu, neogotycki kościół pw. Narodzenia NMP. Na przykościelnym cmentarzu pochowany został odkrywca Biskupina – Walenty Szwajcer.

Po zapoznaniu się z atrakcjami Wenecji, wyruszamy kolejką w dalszą drogę. Jedziemy wzdłuż brzegu Jeziora Biskupińskiego. Po pewnym czasie za oknami wyłania się widok na położoną na półwyspie rekonstrukcję osady w Biskupinie – słynne Muzeum Archeologiczne.

Zwiedziwszy muzeum, wzbogaceni o wiedzę i nowe doświadczenia, możemy ponownie wsiąść do kolejki i udać się w dalszą podróż. Ostatni odcinek trasy prowadzi do Gąsawy – miejscowości znanej jako miejsce zjazdu książąt piastowskich w 1227 r. Każdy turysta powinien odwiedzić stojący przy rynku w Gąsawie, unikatowy na skalę europejską zabytek – piękny drewniany kościół pw. św. Mikołaja.

Z Gąsawy można wybrać się w drogę powrotną do Żnina kolejką wąskotorową. Można też zabrać ze sobą rower i wrócić inną trasą lub kontynuować odkrywanie Pałuk na własną rękę.

W sezonie turystycznym kolejka funkcjonuje według rozkładu jazdy. Poza tym organizowane są kursy na zamówienie.